77% badanych uważa, że warto korzystać z pomocy doradców zawodowych
poniedziałek, 28 stycznia 2019
Zapraszam do przeczytania artykułu naszego doradcy zawodowego i psychologa Alicji Krawczyk, o tym jak ważne jest jak najwcześniejsze ukierunkowanie rozwoju zawodowego. Osoby zainteresowane konsultacjami czy testami predyspozycji zawodowych dla dorosłych i młodzieży zapraszamy tutaj >
Decyzje, które podejmujemy w młodości mają swoje konsekwencje w naszym dalszym życiu. Dlatego wyjątkowo ważne jest abyśmy nasz przyszły zawód czy rodzaj pracy wybierali świadomi naszych preferencji, predyspozycji, ale i ograniczeń. Młodzi ludzie nie zawsze wiedzą co kryje się za konkretnym zawodem. Wydaje im się ciekawy, a kiedy przychodzi czas weryfikacji okazuje się, że kompletnie się w tym nie odnajdują i są nieszczęśliwi z powodu pracy, którą „muszą” wykonywać.
Kierunek szkoły, wykształcenia ma bardzo duży wpływ na dalszą ścieżkę kariery. Zdarza się, że przy wyborze szkoły głównym czynnikiem branym pod uwagę przez młodzież, jest fakt, że do danej szkoły idzie koleżanka czy kolega, lub to że szkoła jest najbliżej miejsca zamieszkania. Istnieją dwa rodzaje czynników, które musimy brać pod uwagę, czynniki zewnętrzne i wewnętrzne.
Warto pamiętać o tym, że wykonywanie konkretnego zawodu, to nie tylko kwestie związane z naszymi własnymi umiejętnościami czy preferencjami. Ważne jest również to, jaki mamy charakter czy temperament. Zawody narzucają konkretny tryb pracy, środowisko pracy, np. praca samodzielna, praca w grupie, praca w terenie, praca siedząca. Dopasowanie swoich cech charakteru czy temperamentu do wymagań pracy nie jest proste. Mało kto w wieku nastoletnim jest w stanie wyraźnie, samodzielnie, określić swoje preferencje w tej materii. Bardzo trudno jest odnaleźć się osobie, która nie jest towarzyska na stanowisku wymagającym ciągłego kontaktu z ludźmi. Mamy wtedy do czynienia z niedopasowaniem.
Oprócz wspomniany elementów jest jeszcze czynnik rynku pracy, czyli to jakie zawody aktualnie są niezbędne i potrzebne, a jakie są popularne wśród młodzieży. Warto pamiętać o tym decydując się na konkretne wyspecjalizowane zawody.
Pracownicy portalu Zielona Linia (zielonalinia.gov.pl) przeprowadzili badanie, w 2013 roku, w ramach którego weryfikowane były opinie klientów infolinii urzędu pracy odnośnie wyboru ścieżki zawodowej. W ramach przeprowadzonego badania konsultanci pytali m.in. o to, czym należy się kierować przy wyborze ścieżki zawodowej, kiedy warto podjąć decyzję odnośnie wykonywanego w przyszłości zawodu. Oprócz tego respondenci wypowiedzieli się także na temat tego, czy warto korzystać z pomocy doradców zawodowych. Osoby biorące udział w badaniu były w różnym wieku, zostały one podzielone na przedziały: do 25 roku życia, od 26 do 35 r.ż., 36-45 lat oraz 45+.
Respondenci pytali kiedy młodzi ludzie powinni zacząć planować swoją karierę zawodową?
Niemal połowa respondentów (47 proc.) uznała, że tego rodzaju decyzję należy podjąć przed wyborem szkoły ponadgimnazjalnej. Może to być spowodowane faktem, iż w momencie ukończenia gimnazjum należy wybrać odpowiednią szkołę średnią, w przypadku których do wyboru jest obecnie liceum ogólnokształcące, technikum lub szkoła zawodowa. Nieco mniej wskazań ankietowanych uzyskała opinia, iż decyzję o wyborze ścieżki zawodowej należy podjąć przed wyborem studiów. W ten sposób odpowiedziało bowiem 43 proc. respondentów. Duża liczba odpowiedzi może wskazywać na fakt, iż w związku z wysokim wskaźnikiem liczby osób z wykształceniem wyższym, również i ankietowani mogli zaliczać się do tej grupy, ukończyć liceum ogólnokształcące i dopiero wówczas decydować o wyborze kierunku studiów. 7 proc. ankietowanych stwierdziło natomiast, że tak ważną decyzję, jaką jest wybór ścieżki kariery, należy podjąć jak najwcześniej, czyli jeszcze przed wyborem gimnazjum. Najmniejszą liczbę głosów uzyskała odpowiedź, iż tego rodzaju decyzję należy podjąć dopiero po ukończeniu studiów. Tak bowiem stwierdziło 3 proc. ankietowanych.
Podejmując decyzję na temat swojej przyszłości zawodowej, należy brać pod uwagę wiele czynników. Konsultanci Zielonej Linii zapytali więc ankietowanych, które z nich, ich zdaniem, są najważniejsze.
Zdaniem respondentów najważniejszymi czynnikami, którymi powinniśmy się kierować przy wyborze zawodu są:
- własne zainteresowania (80 proc. odpowiedzi)
- predyspozycje (67 proc.).
Rzeczywiście jest to bardzo popularny powód wyboru konkretnej szkoły lub uczelni wśród młodych osób. Ponadto jest on stosunkowo łatwo weryfikowalny na podstawie własnych odczuć. Tymczasem zdaniem 53 proc. respondentów, poza wspomnianymi wyżej czynnikami wewnętrznymi, młodzi ludzie powinni sugerować się także zapotrzebowaniem na rynku pracy. Dzięki różnorodnych opiniom i wskaźnikom tego rodzaju informacje są coraz powszechniejsze oraz łatwo dostępne, np. w Internecie. 22 proc. ankietowanych w odpowiedzi na zadane pytanie wskazało taki czynnik wyboru jak przewidywane zarobki. Ponadto wśród wybieranych odpowiedzi pojawiły się też opinie oraz rady nauczycieli i doradców zawodowych (10 proc.), prestiż społeczny (3 proc.) oraz opinie i rady rodziców, według 2 proc. uczestników badania.
Niekiedy zdarzają się sytuacje, iż w związku ze zmianami na rynku pracy lub też własnymi odczuciami, musimy zmienić zawód. Konieczność przekwalifikowania może dotyczyć wielu osób. Konsultanci Zielonej Linii zapytali więc ankietowanych o to,
kiedy młody człowiek powinien zmienić swój wybór drogi zawodowej?
Zdaniem 63 proc. uczestników badania, trzeba zmienić pracę, gdy nie daje ona poczucia satysfakcji. Tak wysoki wynik dowodzi, że Polacy wysoko cenią sobie pracę, która daje korzyści w szerszym zakresie niż tylko materialny. Kolejnym czynnikiem, który może mobilizować młodego człowieka do zmiany pracy, jest brak zatrudnienia w wybranym zawodzie, jak uznało 60 proc. ankietowanych. Zdaniem natomiast 33 proc. respondentów na konieczność przekwalifikowania mogą znacząco wpływać zmiany na rynku pracy. Osoby biorące udział w ankiecie stwierdziły ponadto, że warto zmienić kierunek kształcenia, jeśli dotychczasowy sprawia trudności młodemu człowiekowi. Tego zdania było 28 proc. respondentów. Czynnikiem, który również może wpłynąć na konieczność zmiany kwalifikacji jest sytuacja osobista lub rodzinna (17 proc.).
Przemyślana decyzja odnośnie wyboru drogi zawodowej z pewnością może zminimalizować konieczność przekwalifikowania. Ze względu na fakt, iż niektórzy ankietowani wskazali opinie doradców zawodowych jako pomocne przy podjęciu decyzji, konsultanci zapytali respondentów o to,
czy ich zdaniem warto korzystać z pomocy doradców zawodowych?
Zdecydowana większość uczestników badania uznała, że warto jest skorzystać z tego rodzaju doradztwa, podkreślając przy tym, że wiele zależy też od osobowości i doświadczenia samego doradcy. Przeciwnego zdania było natomiast 18 proc. respondentów, zaś 5 proc. osób biorących udział w badaniu nie miało zdania w tym temacie.
Konsultanci Zielonej Linii postanowili sprawdzić, na ile ankietowani są usatysfakcjonowani z dokonanego przez siebie wyboru drogi zawodowej. W związku z tym zapytali respondentów o to, czy gdyby ponownie mieli wybierać zawód, pozostaliby przy tym samym?
Analiza uzyskanych odpowiedzi wskazuje, że większość uczestników badania jest zadowolona z podjętego przez siebie wyboru drogi zawodowej – tak deklarowało 62 proc. ankietowanych. Swój dotychczasowy zawód natomiast chętnie by zmieniło 37 proc. uczestników ankiety. Zaledwie 1 proc. uzyskanych odpowiedzi pochodził od osób niezdecydowanych, które nie są pewne, czy chciałyby zmienić swoją drogę zawodową.
Wybór drogi zawodowej to jedna z najtrudniejszych i jedna z ważniejszych decyzji w życiu. Zależy od tego nasza przyszłość ale i może mieć wpływ na jakość naszego życia i poziom zadowolenia z życia. Badania przeprowadzone przez Zieloną linię pokazują jasno, że warto jak najwcześniej pomyśleć o naszej przyszłości. Część osób uważa, że już podczas wyboru szkoły średniej, chociażby dlatego że można wybrać szkołę profilowaną i już na tym etapie zbliżyć się do swojego późniejszego zawodu.
Wybór liceum ogólnokształcącego pozwala odciągnąć w czasie decyzję o wyborze zawodu, a pójście do określonego technikum może sugerować zawód w przyszłości. Jednak warto podkreślić, że takie wybory nigdy nie są ostateczne i mogą być weryfikowane na różnych etapach naszego życia. I mogą zostać zmienione.
Warto dobrze przemyśleć ścieżkę swojej kariery, aby móc poszerzać swoje kompetencje. Dlatego trzeba brać pod uwagę wiele czynników, które w odpowiednich proporcjach powinny nam wskazać optymalne dla nas rozwiązanie. Własne zainteresowania (80 proc.) i predyspozycje (67 proc.) to czynniki wewnętrzne, które najczęściej są wymieniane jako te, które należy brać pod uwagę przy wyborze swojej drogi zawodowej. Warto jednak podkreślić, że bardzo ważne jest także aktualne zapotrzebowanie na rynku pracy, to je bowiem wskazało 53 proc. respondentów. Jeżeli młodzi ludzie nie będą weryfikować sytuacji na rynku, a podążać jedynie za głosem swoich zainteresowań, może to skutkować w przyszłości problemem ze znalezieniem pracy.
Czynniki takie jak prestiż społeczny czy wysokie zarobki mogą być wypadkową dokonanego wyboru, lepiej jednak, aby nie stanowiły one głównej determinanty przy wyborze kierunku kształcenia. Biorąc pod uwagę jedynie wysokość zarobków jako główne kryterium wyboru zawodu możemy spowodować, że dokonamy złego wyboru, a zawód przez nas wybrany nie będzie dla nas satysfakcjonujący i, w bardzo krótkim czasie grozić nam będzie wypalenie zawodowe.
Bywa tak, że konieczne jest abyśmy zmienili zawód. Zdaniem 63 proc. uczestników ankiety Zielonej Linii pracę należy zmienić wówczas, gdy nie daje nam ona satysfakcji. Tak jak było wspomniane wcześniej, niechętne wypełnianie obowiązków służbowych może negatywnie oddziaływać zarówno na nasze środowisko pracy, jak również na nas samych, co grozi nie tylko wypaleniem zawodowym, ale też różnymi chorobami, np. nerwicą czy depresją. Warto pomyśleć o przekwalifikowaniu w sytuacji, kiedy nie możemy znaleźć pracy w swoim zawodzie (tak uważa 60 proc. respondentów).
Osoby, które miały już styczność z rynkiem pracy i dostrzegły pewne mechanizmy, jakie nim rządzą, mając określone doświadczenie, mogą świadomie kreować swoją ścieżkę kariery, np. decydując się na zmianę kwalifikacji. To właśnie zmiany na rynku pracy zazwyczaj determinują podjęcie tego rodzaju decyzji, zdaniem 33 proc. uczestników ankiety. Warto też zwrócić uwagę na inne sygnały, które mogą być impulsem do zmiany kwalifikacji. Są nimi zarówno trudności z nauką w danej dziedzinie (28 proc.) jak też zmiana sytuacji osobistej czy rodzinnej (17 proc.).
W opinii uczestników badania Zielonej Linii korzystanie z pomocy doradców zawodowych czy doradców kariery znacząco minimalizuje ryzyko podjęcia niewłaściwego wyboru zawodu. Zdaniem respondentów (77 proc) warto korzystać z pomocy doradców zawodowych. Dzięki narzędziom stosowanym w doradztwie zawodowym można poznać predyspozycje i preferencje, których nie zawsze jesteśmy świadomi. Doradca pomaga też przyjrzeć się zawodom i poznać środowisko pracy, które w niektórych przepadkach może stanowić przeszkodę do wykonywania danego zawodu.
Zdarza się, że osoba ma zdolności do nauki języków obcych, i ma z nich dobre stopnie w szkole. Marzy o studiach z języka obcego, jednocześnie mając wadę wymowy. Jest to przeszkoda, której nauczyciele ani rodzice często nie są świadomi. Kontakt z doradcą może takiej osobie pomóc w zweryfikowaniu swoich planów dotyczących studiów językowych.
Musimy pamiętać, że żyjemy w czasach gdzie konieczne jest dokształcanie się ciągłe, a w niektórych przypadkach całkowita zmiana zawodu. Musimy być elastyczni na rynku pracy. Jednak im bardziej przemyślana decyzja tym mniej komplikacji w późniejszych wyborach związanych ze ścieżką kariery. Zwłaszcza kiedy nie mamy pomysłu na siebie.
Alicja Krawczyk
psycholog, doradca zawodowy >
Nasi specjaliści
Aneta Styńska
Psychoterapeuta
Trener żywienia
Diagnostyka
Anna Jabłońska
Seksuolog
Psycholog dziecięcy
Alicja Krawczyk
Doradca zawodowy
Praktyk terapii BSF
Diagnostyka
Hanna Świerczewska
Psychotraumatolog
Psychoonkolog
Łukasz Choinkowski
Barbara Wysocka
Terapeuta SFBT
