Jak bardzo się zmieniamy pod wpływem relacji z innymi i dlaczego tak jest?
środa, 11 września 2024
:: Konsultacje Skype online - umów najbliższy termin >
Relacje międzyludzkie odgrywają niezwykle istotną rolę w naszym życiu. Każde spotkanie z drugą osobą to potencjalna wymiana myśli, emocji i zachowań, która ma wpływ na naszą psychikę. Zmiany, które w nas zachodzą pod wpływem relacji z innymi, mogą być subtelne lub bardzo głębokie, a ich źródła leżą zarówno w biologicznych, jak i psychologicznych mechanizmach.
Dlaczego relacje nas zmieniają?
Społeczna natura człowieka
Człowiek jest istotą społeczną. Nasza potrzeba przynależności i akceptacji jest jednym z podstawowych mechanizmów napędowych, co oznacza, że jesteśmy podatni na wpływ innych, gdyż dążymy do tworzenia i utrzymywania więzi. Już od najmłodszych lat uczymy się norm społecznych i zachowań poprzez obserwację innych ludzi – rodziców, rodzeństwa, nauczycieli, przyjaciół. W dorosłym życiu nadal naśladujemy i adaptujemy się do osób, z którymi przebywamy.
Wpływ emocjonalny
Emocje odgrywają kluczową rolę w naszym funkcjonowaniu społecznym. Gdy wchodzimy w relacje, doświadczamy szerokiego spektrum emocji: radości, smutku, miłości, frustracji. Te emocje wpływają na naszą percepcję świata i siebie samych. Relacje, w których czujemy się akceptowani, mogą budować naszą pewność siebie, podczas gdy toksyczne relacje mogą prowadzić do lęku, niepewności lub obniżonego poczucia własnej wartości.
Kształtowanie tożsamości
Nasze „ja” w dużej mierze kształtowane jest przez interakcje z innymi. Podczas gdy mamy pewne wrodzone cechy, to właśnie społeczne interakcje pomagają nam zrozumieć, kim jesteśmy. W relacjach odkrywamy swoje mocne strony, ale też słabości. Właśnie dzięki innym możemy zobaczyć swoje zachowania z zewnętrznej perspektywy, co pozwala na samorefleksję i rozwój osobisty.
Mechanizm lustrzany
Neurony lustrzane, odkryte przez włoskich neurobiologów, odpowiadają za to, że obserwując innych, często automatycznie naśladujemy ich zachowania, mimikę, czy gesty. Ten mechanizm wspomaga empatię i budowanie więzi, ale jednocześnie sprawia, że zaczynamy przyjmować wzorce od osób, z którymi przebywamy. W dłuższej perspektywie może to prowadzić do zmian w naszych poglądach, nawykach, a nawet osobowości.
Jak bardzo się zmieniamy?
Krótkoterminowe i długoterminowe zmiany
Zmiany, które zachodzą w wyniku interakcji z innymi, mogą mieć różny charakter. Krótkoterminowe zmiany to te, które są wynikiem jednorazowej lub ograniczonej interakcji, np. chwilowe dostosowanie się do norm grupy czy zachowania bliskiej osoby. Długoterminowe zmiany natomiast są głębsze i mogą obejmować nasze podstawowe wartości, sposób myślenia czy podejście do życia. Przykładem mogą być zmiany osobowości w wyniku długotrwałych relacji partnerskich czy wpływu mentorów.
Relacje bliskie a relacje powierzchowne
Bliskie relacje, takie jak te z rodziną, partnerem czy przyjaciółmi, mają największy wpływ na nasze zmiany. Dzieje się tak dlatego, że te osoby oddziałują na nas codziennie, a my, z racji głębokich więzi emocjonalnych, jesteśmy bardziej otwarci na ich wpływ. W relacjach powierzchownych, jak kontakty zawodowe czy przelotne znajomości, zmiany są mniej widoczne i mniej trwałe, choć mogą nas inspirować do krótkoterminowych adaptacji.
Znaczenie relacji z samym sobą
Choć zmieniamy się pod wpływem innych, równie ważna jest relacja, którą budujemy z samym sobą. Nasze „wewnętrzne rozmowy” i sposób, w jaki odbieramy swoje działania i myśli, wpływają na to, jak przetwarzamy wpływy zewnętrzne. Osoby, które mają silne poczucie własnej tożsamości i wysoką samoocenę, mogą być mniej podatne na negatywny wpływ innych, a bardziej skoncentrowane na samorozwoju.
Dlaczego to ważne?
Świadomość tego, jak relacje wpływają na nas, jest kluczowa dla naszego zdrowia psychicznego i rozwoju osobistego. Z jednej strony bliskie, zdrowe relacje mogą być źródłem wsparcia, inspiracji i motywacji do stawania się lepszą wersją siebie. Z drugiej strony, negatywne relacje mogą nas osłabiać, zmieniać nas w sposób, który nie jest zgodny z naszymi wartościami czy pragnieniami. Umiejętność świadomego wybierania osób, które mają na nas wpływ, oraz budowania relacji opartych na wzajemnym szacunku, jest fundamentem harmonijnego życia.
Jak możemy dbać o siebie w relacjach?
Refleksja i samopoznanie: Regularne zastanawianie się nad tym, jak relacje wpływają na nasze samopoczucie i zachowanie, pomaga w lepszym rozumieniu siebie.
Granice: Ważne jest, aby umieć stawiać granice, szczególnie w relacjach, które mogą być toksyczne lub nadmiernie dominujące.
Otwartość na zmiany: Nie każda zmiana jest negatywna. Wiele z nich prowadzi do rozwoju i odkrywania nowych aspektów siebie. Ważne, aby być otwartym na te zmiany, jednocześnie zachowując równowagę.
Relacje międzyludzkie kształtują nas na wielu poziomach – emocjonalnym, poznawczym i behawioralnym. Wpływ ten może być zarówno pozytywny, jak i negatywny, w zależności od charakteru relacji i naszej otwartości na zmiany. Zrozumienie, jak i dlaczego zmieniamy się pod wpływem innych, jest jest ważne do świadomego kształtowania swojego życia i relacji, które wspierają nasz rozwój osobisty.
Alicja Krawczyk
psycholog >
Praktyk Terapii Któtkoterminowej Skoncentrowanej na Rozwiązaniu
Nasi specjaliści
Aneta Styńska
Psychoterapeuta
Trener żywienia
Diagnostyka
Anna Jabłońska
Seksuolog
Psycholog dziecięcy
Alicja Krawczyk
Doradca zawodowy
Praktyk terapii BSF
Diagnostyka
Hanna Świerczewska
Psychotraumatolog
Psychoonkolog
Łukasz Choinkowski
Barbara Wysocka
Terapeuta SFBT