Jak rozpoznać autyzm?

środa, 15 stycznia 2025

 :: Konsultacje Skype online - umów najbliższy termin >


Autyzm, często określany jako zaburzenie ze spektrum autyzmu (ASD), jest zbiorem różnorodnych zaburzeń neurorozwojowych, które wpływają na sposób komunikacji, interakcji społecznych i postrzegania świata. Rozpoznanie autyzmu może być wyzwaniem, szczególnie że objawy mogą być bardzo subtelne lub różnić się między osobami. Poniżej przedstawiamy kluczowe oznaki, które mogą sugerować obecność autyzmu u Ciebie lub u kogoś z Twojego otoczenia.

Trudności w komunikacji społecznej

Osoby z autyzmem mogą mieć trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji społecznych. Może to przejawiać się w:

  • Unikaniu kontaktu wzrokowego lub jego ograniczeniu.
  • Trudnościach w rozumieniu ironii, metafor czy dwuznacznych komunikatów.
  • Preferowaniu samotności lub ograniczonych interakcji z innymi.
  • Nietypowym sposóbie prowadzenia rozmów, np. skupianiu się na własnych zainteresowaniach bez uwzględniania rozmówcy.
  • Problematycznym odbiorze sygnałów niewerbalnych, takich jak gesty, mimika czy postawa ciała.

Powtarzalne zachowania i rutyna

Autyzm często wiąże się z potrzebą utrzymywania stałej rutyny i powtarzalnych zachowań. Oznaki mogą obejmować:

  • Silną niechęć do zmian w codziennych planach.
  • Powtarzalne ruchy, takie jak machanie rękami, kołysanie się czy kręcenie przedmiotami.
  • Fiksację na określonych tematach, np. intensywne zainteresowanie pociągami, pogodą czy statystykami.
  • Przywiązanie do określonych przedmiotów lub miejsc.
  • Uporczywe układanie przedmiotów w określonym porządku lub sekwencji.

Nadwrażliwość lub niedowrażliwość sensoryczna

Osoby ze spektrum autyzmu często doświadczają nietypowych reakcji na bodźce sensoryczne. Może to obejmować:

  • Nadmierne reagowanie na dźwięki, światło, zapachy lub dotyk.
  • Poszukiwanie intensywnych doznań, takich jak mocny nacisk czy głośne dźwięki.
  • Unikanie określonych tekstur jedzenia czy ubrań.
  • Niezwykłe reakcje na temperaturę lub ból, np. brak reakcji na urazy.

Nietypowy rozwój mowy i komunikacji

U dzieci z autyzmem często obserwuje się opóźniony rozwój mowy lub jej brak. W przypadku dorosłych objawy mogą obejmować:

  • Używanie nietypowych fraz lub echolalię (powtarzanie słów i zdań).
  • Trudności w prowadzeniu dialogu, np. unikanie pytań lub trudność w dzieleniu się swoimi uczuciami.
  • Mówienie w sposób monotonną intonacją lub odwrotnie – przesadnie emocjonalnie w nieadekwatnych sytuacjach.
  • Brak spontanicznego dzielenia się informacjami lub spostrzeżeniami z otoczeniem.

Trudności w rozumieniu emocji i intencji innych

Osoby z autyzmem mogą mieć trudności w odczytywaniu emocji innych ludzi. Może to skutkować:

  • Problemami z rozpoznawaniem wyrazu twarzy lub tonu głosu.
  • Niezrozumieniem sytuacji społecznych i norm towarzyskich.
  • Nieadekwatnymi reakcjami emocjonalnymi na określone sytuacje.
  • Trudnością w okazywaniu empatii w typowy sposób, choć osoby te mogą odczuwać empatię na swój własny, często nieoczywisty sposób.

Wyjątkowe zdolności lub zainteresowania

Choć autyzm wiąże się z trudnościami w niektórych obszarach, wiele osób ze spektrum wyróżnia się wyjątkowymi zdolnościami, takimi jak:

  • Ponadprzeciętna pamięć.
  • Szczegółowe zainteresowanie określonymi tematami.
  • Umiejętności analityczne lub techniczne.
  • Talent do nauk ścisłych, muzyki, sztuki lub programowania.
  • Zdolność dostrzegania szczegółów pomijanych przez innych.

Wpływ na codzienne funkcjonowanie

Autyzm może w różny sposób wpływać na życie codzienne. Objawy mogą być bardziej widoczne w okresach stresu, zmian lub w sytuacjach wymagających intensywnej interakcji społecznej. Wpływ na funkcjonowanie może obejmować:

  • Trudności w radzeniu sobie ze stresem i nieprzewidywalnością.
  • Problemy z organizacją czasu i priorytetów.
  • Wycofywanie się w obliczu przytłaczających bodźców lub wymagań.

Co robić, jeśli podejrzewasz autyzm?

Jeśli rozpoznajesz te objawy u siebie lub kogoś z bliskich, warto skonsultować się ze specjalistą, takim jak psycholog, psychiatra czy neurolog. Proces diagnozy może obejmować wywiad kliniczny, obserwację zachowań oraz specjalistyczne testy diagnostyczne.

Jak wspierać osoby z autyzmem?

  • Akceptacja i zrozumienie: Pamiętaj, że każda osoba ze spektrum jest inna i wymaga indywidualnego podejścia.
  • Tworzenie przewidywalnego środowiska: Pomocne może być utrzymywanie stałych rutyn i jasnych zasad.
  • Edukacja: Zrozumienie autyzmu pomaga lepiej wspierać potrzeby danej osoby.
  • Terapia: Istnieje wiele form wsparcia, takich jak terapia behawioralna, zajęciowa czy logopedyczna.

Pamiętaj, że autyzm to spektrum – każda osoba z ASD jest inna i ma swoje unikalne potrzeby oraz zdolności. Ważne jest podejście z empatią, akceptacją i zrozumieniem.

 

Alicja Krawczyk 

psycholog >
Terapeuta SFBT

Nasi specjaliści

Aneta Styńska
Aneta Styńska
Psycholog
Psychoterapeuta
Trener żywienia
Diagnostyka
Anna Jabłońska
Anna Jabłońska
Psycholog
Seksuolog
Psycholog dziecięcy
Alicja Krawczyk
Alicja Krawczyk
Psycholog
Doradca zawodowy
Praktyk terapii BSF
Diagnostyka
Hanna Świerczewska
Hanna Świerczewska
Psycholog
Psychotraumatolog
Psychoonkolog
Łukasz Choinkowski
Łukasz Choinkowski
Terapeuta uzależnień
Barbara Wysocka
Barbara Wysocka
Psycholog
Terapeuta SFBT
Magdalena Kowalska
Magdalena Kowalska
Psycholog

Jak kupować? Wybierz produkt odpowiedni dla Ciebie Podaj nam swoje dane Dokonaj opłaty Aktywacja następuje w ciągu 24 godzin od momentu wpłaty środków

Jeżeli potrzebujesz natychmiastowej pomocy, zadzwoń pod numer alarmowy 112 (Polska) lub udaj się do najbliższej jednostki pogotowia ratunkowego lub policji. Możesz również skorzystać z bezpłatnego kryzysowego telefonu wsparcia. Numer dla dorosłych tel. 116 123 (14:00-22:00), dla młodzieży tel. 116 111 (12:00-02:00). Nasz serwis nie jest przeznaczony dla osób znajdujących się w sytuacji zagrożenia życia.