Menopauza a depresja. Czy menopauza może wpływać na pojawienie się epizodu depresyjnego?

czwartek, 10 lutego 2022

:: Konsultacje i terapie z psychologiem online- umów najbliższy termin >

Depresja

Menopauza a depresja. Czy menopauza może wpływać na pojawienie się epizodu depresyjnego?

Oprócz oczywistych fizjologicznych objawów menopauzy takich jak napady gorąca, mogą występować objawy psychologiczne i emocjonalne.

W ostatnich latach obserwuje się, że okres menopauzy sprzyja nasilaniu objawów depresji. Znacząca liczba kobiet mierzy się z obniżonym nastrojem, zaburzeniami snu, a zdarza się, że również z nasilonym lękiem.

Kobiety są szczególnie narażone na epizody depresyjne

Depresja jako zaburzenie dwukrotnie częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Co oznacza, że kobiety w okresie okołomenopauzalnym są szczególnie narażone, bardziej niż inne grupy wiekowe, na wystąpienie objawów depresyjnych, które stanowią konsekwencję destabilizacji układu nerwowego pod wpływem zmian hormonalnych. Tym, co również się zmienia w tym okresie to życie rodzinne, zawodowe czy społeczne, wiąże się to ze zmianą obrazu siebie, swojego ciała czy poczucia kobiecości. Panie na tym etapie przejawiają negatywną postawę wobec procesu starzenia. Kobiety w wieku 40-55 lat stanowią największą grupę pacjentek hospitalizowanych z powodu depresji. Co oznacza, że kluczowe jest zapewnienie odpowiedniego wsparcia specjalistów, takich jak: endokrynolog, ginekolog, ale i psycholog.

Rozwinięcie się depresji, w której niezbędna będzie farmakoterapia, zależy prawdopodobnie od wieku, w którym wystąpi menopauza – jest ona częstsza w przypadku, gdy objawy klimakterium występują przed 45. rokiem życia (10–15%). Natomiast rzadziej dotyczyć będzie kobiet z menopauzą rozpoczynającą się w wieku 48 lat lub później (5–6%).

Co ważne objawy depresyjne są w tym okresie źródłem szczególnego cierpienia i charakteryzują się swoistym obrazem klinicznym, a co się z tym wiąże, mogą wymagać odmiennego postępowania niż depresja u kobiet w innych grupach wiekowych.

Dlaczego trudno zdiagnozować depresję w czasie menopauzy?

Diagnoza depresji u kobiet w okresie klimakterium stanowi bardzo duże wyzwanie. Kobiety w okresie przekwitania często doświadczają: zaburzeń snu, nieuzasadnionych zmian nastroju, nadmiernej drażliwości, utraty dotychczasowej zdolności do długotrwałej koncentracji i zapamiętywania, zmniejszenia libido. Trudno zatem jednoznacznie ocenić lekarzowi czy mamy do czynienia z objawami menopauzy czy już depresji. Dodatkowo większość kobiet przedstawiając objawy, koncentruje się na objawach fizjologicznych, bo one są mniej wstydliwe, bardziej oczywiste. Dlatego bardzo ważne jest zgłaszanie wszystkich symptomów, aby umożliwić rzetelne postawienie diagnozy, a następnie uruchomienie odpowiednich metod leczenia w celu podniesienia jakości życia pacjentki i zminimalizowania nieprzyjemnych dolegliwości.

Kiedy ryzyko wystąpienia depresji w okresie menopauzy jest większe?

Jeśli kobieta doświadczyła już wcześniej epizodu stanów depresyjnych, stosowała leki antydepresyjne, albo miała depresję w czasie ciąży lub po porodzie, to oznacza, że ryzyko wystąpienia depresji w okresie menopauzy będzie wyższe.

Jak lekarz ustala rozpoznanie depresji okołomenopauzalnej?

Rozpoznanie depresji okołomenopauzalnej opiera się głównie na dokładnie zebranym wywiadzie psychiatrycznym dotyczącym obecnego samopoczucia, ale z uwzględnieniem wcześniejszych epizodów zaburzeń nastroju czy ewentualnych innych kryzysów psychicznych. Niezbędne będzie wykluczenie somatycznych przyczyn wystąpienia objawów depresyjnych, w związku z tym często ważne są wyniki odpowiednich badań zlecanych przez lekarza ogólnego. Przydatne też bywają konsultacje ginekologiczne i endokrynologiczne, z ewentualnymi stosownymi specjalistycznymi badaniami. W niektórych przypadkach stosuje się testy psychologiczne.

Bardzo istotne aby w okresie menopauzy kobiety miały zrozumienie nie tylko ze strony bliskich, przyjaciół, rodziny, ale również ze strony lekarzy, aby Ci byli wyczuleni na zmienne nastroje i ewentualne niepokojące informacje dotyczące nastroju lub ogólnego samopoczucia psychicznego – to może znacząco przyspieszyć diagnozę depresji i szybkie oraz skuteczne włączenie niezbędnego leczenia.

Co sprzyja rozwojowi depresji w okresie menopauzy?

Wiek, w którym kobiety przechodzą menopauzę, zbiega się niejednokrotnie z momentem, kiedy dzieci zaczynają wchodzić w dorosłość, co wiąże się z koniecznością radzenia sobie z „syndromem opuszczonego gniazda”. To powoduje, że kobieta ma poczucie, że jako matka nie jest już tak ważna w życiu swojego dziecka. Kobiety czują się osamotnione, a nawet bezwartościowe. Bywa również, że w tym czasie zaczynają mierzyć się ze śmiercią własnych rodziców, co wprost wywołuje refleksje o własnej śmiertelności.

Jest to również czas, kiedy dokonujemy rozliczenia z naszym życiem, a ten nie sprzyja pozytywnym podsumowaniom. Dodatkową trudność może stanowić fakt, że partner życiowy będący w podobnym wieku czy starszy, sam może przechodzić przez kryzys związany z wiekiem i andropauzą, której doświadcza, co nie zawsze wpływa pozytywnie na relacje w związku.

Gdzie szukać pomocy przy depresji okołomenopauzalnej?

W przypadku depresji okołomenopauzalnej, na początku warto wspomnieć o niepokojących objawach w gabinecie ginekologa oraz/lub endokrynologa, albo chociaż lekarza pierwszego kontaktu. Następnym krokiem powinno być umówienie wizyty u psychologa oraz/lub psychiatry. U osób doświadczających depresji najlepsze wyniki leczenia obserwuje się, kiedy terapia farmakologiczna jest podparta systematyczną pracą terapeutyczną z psychologiem. Dzięki temu możliwe staje się bieżące rozwiązywanie trudności, co przekłada się na jakość i łatwość funkcjonowania w życiu codziennym.

Kiedy należy się zgłosić do psychologa i/lub psychiatry?

Konsultacja u psychologa lub psychiatry jest wskazana wtedy, gdy wystąpi kilka z poniższych objawów i trwają one dłużej niż dwa tygodnie:

  • utrwalony smutek, pesymistyczne myślenie, zniechęcenie;

  • nadmierny apetyt lub jego brak;

  • bezsenność lub nadmierna senność w ciągu dnia;

  • drażliwość, niepokój psychiczny i ruchowy lub bezczynność i apatia;

  • niechęć do rzeczy, które do tej pory sprawiały przyjemność;

  • brak energii i męczliwość;

  • zaburzenia pamięci i koncentracji uwagi;

  • trwałe poczucie niższej wartości, utraty znaczenia i godności;

  • myśli o odebraniu sobie życia, o śmierci, próby samobójcze (wskazanie bezwzględne).


Musimy pamiętać, że menopauza jest nieuniknionym etapem naszego życia. A depresja może być jednym z jej objawów, co może znacząco wpłynąć na nasze poczucie jakości życia. Dlatego tak bardzo ważne, aby odpowiednio się sobą zająć, ale też korzystać z pomocy specjalistów. Nie musimy zostawać z tym same i cierpieć w ciszy.

Pomoc możesz uzyskać również u nas – Psychorada.pl. Jeśli doświadczasz tego, o czym tu pisaliśmy możesz skorzystać z naszego wsparcia. Mamy szerokie możliwości, aby Was weprzeć w tym trudnym etapie życia. Jeśli czujesz, że trudności Cię przerastają zapraszamy do nas.

 

Alicja Krawczyk

Psycholog 

Pratktyk Terapii Któtkoterminowej Skoncentrowanej na Rozwiązaniu

 

Bibliografia

  1. Bączek G, Wierzba W, Tataj-Puzyna U, Kamińska A, Baranowska B, Sys D , Walecka I. Jakość życia kobiet w okresie okołomenopauzalnym. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2019, Tom 25, Nr 4, 258–265;
  2. Barnaś E, Krupińska A, Kraśnianin E, Ras R. Funkcjonowanie psychospołeczne i zawodowe kobiet w okresie okołomenopauzalnym. Przegląd Menopauzalny 2012;4:296-304;
  3. Bielawska-Batorowicz E. Jakość życia po menopauzie – perspektywa psychologiczna W: T. Paszkowski (red.). Postępy w medycynie menopauzy. IZT Sp. z o.o. Lublin; 2009, p. 21–29;
  4. Bielawska-Batorowicz E. Stres, objawy i przekonania dotyczące menopauzy a obniżony nastrój u kobiet w wieku 45–55 lat. Próba weryfikacji zmodyfikowanego psychospołecznego modelu depresji w okresie okołomenopauzalnym. Przegląd Menopauzalny 2006; 2: 68–74.
  5. Czarnecka-Iwańczuk M, Stanisławska-Kubiak M, Mojs E i wsp. Objawy menopauzy a satysfakcja z życia i samoocena wśród kobiet. Przegląd Menopauzalny 2012; 6: p. 468–473;
  6. Grochans E. Ocena wpływu czynników środowiskowych i genetycznych na występowanie zaburzeń lękowych i jakość życia kobiet po menopauzie. Szczecin: Wydawnictwo PU M; 2012: 17;
  7. Jagielska I, Grabiec M, Wolski B, i wsp. Częstość występowania objawów depresji w przebiegu zespołu klimakterycznego u kobiet w okresie menopauzy. Prz Menopauz 2007; 3: 142;
  8. Koligat D, Paczkowska A, Michalak M, Kaźmierczak A, Skurzyńska M, Anusiak K, Dyśko N, Lipczyńska E, Czaja N, Zaprutko T, Kus K, Nowakowska E. Występowanie depresji i lęku u kobiet w okresie menopauzy. Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu 3 (44) 2015;
  9. Stachoń AJ. Ocena odczuwania wybranych objawów w zależności od fazy klimakterium i charakteru menopauzy. Prz Menopauzalny 2013;4: 315-20;
  10. Zimny M, Kotwas A, Schneider-Motyka D, Augustyniuk K, Starczewska M, Szkup M. Analiza zależności pomiędzy nasileniem objawów menopauzy a depresyjnością u kobiet zdrowych i z cukrzycą typu 2. Pomeranian J Life Sci 2019;65(1):54-59;

Nasi specjaliści

Aneta Styńska
Aneta Styńska
Psycholog
Psychoterapeuta
Trener żywienia
Diagnostyka
Anna Jabłońska
Anna Jabłońska
Psycholog
Seksuolog
Psycholog dziecięcy
Alicja Krawczyk
Alicja Krawczyk
Psycholog
Doradca zawodowy
Praktyk terapii BSF
Diagnostyka
Hanna Świerczewska
Hanna Świerczewska
Psycholog
Psychotraumatolog
Psychoonkolog
Łukasz Choinkowski
Łukasz Choinkowski
Psychoterapeuta
Barbara Wysocka
Barbara Wysocka
Psycholog
Terapeuta SFBT
Magdalena Kowalska
Magdalena Kowalska
Psycholog

Jak kupować? Wybierz produkt odpowiedni dla Ciebie Podaj nam swoje dane Dokonaj opłaty Aktywacja następuje w ciągu 24 godzin od momentu wpłaty środków

Jeżeli potrzebujesz natychmiastowej pomocy, zadzwoń pod numer alarmowy 112 (Polska) lub udaj się do najbliższej jednostki pogotowia ratunkowego lub policji. Możesz również skorzystać z bezpłatnego kryzysowego telefonu wsparcia. Numer dla dorosłych tel. 116 123 (14:00-22:00), dla młodzieży tel. 116 111 (12:00-02:00). Nasz serwis nie jest przeznaczony dla osób znajdujących się w sytuacji zagrożenia życia.