Samobójstwo – jak rozumieć i jak wspierać? O zapobieganiu kryzysom psychicznym

środa, 10 września 2025

 :: Konsultacje online - umów najbliższy termin >


Samobójstwo wciąż pozostaje jednym z najbardziej bolesnych i obciążonych tabu tematów zdrowia psychicznego. Każdego roku na świecie setki tysięcy osób odbiera sobie życie, a jeszcze więcej podejmuje próby samobójcze. Każda z tych historii jest dramatem – dla osoby w kryzysie i dla jej bliskich. Jednocześnie wiemy, że samobójstwom można zapobiegać. Wczesne rozpoznanie sygnałów, otwarta rozmowa i dostęp do profesjonalnego wsparcia ratują życie.

Dlaczego ludzie myślą o odebraniu sobie życia?

Samobójstwo rzadko wynika z jednego powodu. Najczęściej jest skutkiem nałożenia się kilku czynników:

  • zaburzenia depresyjne i lękowe – obniżony nastrój, poczucie beznadziei, bezwartościowości;

  • trauma i przewlekły stres – doświadczenia przemocy, mobbing, trudne dzieciństwo;

  • uzależnienia – alkohol, narkotyki, ale także uzależnienia behawioralne zwiększają impulsywność;

  • poczucie izolacji społecznej – brak bliskich relacji, osamotnienie;

  • nagłe kryzysy życiowe – utrata pracy, rozstanie, żałoba, choroba.

To nie zawsze „chęć śmierci”. Często to pragnienie końca cierpienia – a rozmowa i wsparcie mogą sprawić, że pojawi się inne wyjście.

Sygnały ostrzegawcze, których nie wolno lekceważyć

Bliska osoba może być w kryzysie samobójczym, jeśli zauważysz u niej:

  • częste wypowiedzi o braku sensu życia („to wszystko nie ma znaczenia”, „już nie dam rady”);

  • nagłe wycofanie z kontaktów, izolowanie się;

  • uporządkowywanie spraw – rozdawanie rzeczy, pisanie listów;

  • zmiany w zachowaniu: drażliwość, impulsywność, nadużywanie alkoholu;

  • podejrzane wyszukiwania w internecie lub otwarte mówienie o chęci odebrania sobie życia.

Jak wspierać osobę w kryzysie?

  1. Słuchaj bez oceniania – pozwól mówić o emocjach, nie przerywaj zdaniami „nie przesadzaj” czy „weź się w garść”.

  2. Zadawaj pytania wprost – badania pokazują, że pytanie „Czy myślisz o samobójstwie?” nie zwiększa ryzyka, a może być ogromną ulgą.

  3. Nie zostawiaj osoby samej – szczególnie w silnym kryzysie. Towarzyszenie zmniejsza poczucie izolacji.

  4. Pomóż w szukaniu profesjonalnej pomocy – zachęć do kontaktu z psychologiem, psychiatrą, telefonem zaufania.

  5. Dbaj także o siebie – wspieranie osoby w kryzysie to ogromne obciążenie, warto mieć swoje źródła siły (terapia, grupa wsparcia).

Jak zadbać o własne bezpieczeństwo, gdy sam/a jesteś w kryzysie?

  • Powiedz komuś, co czujesz – przyjacielowi, bliskiemu, lekarzowi. Nie musisz tego dźwigać sam/a.

  • Sięgnij po pomoc tu i teraz – jeśli jest bardzo trudno, zadzwoń na numer alarmowy 112.

  • Skorzystaj z telefonów wsparcia – w Polsce dostępne są całodobowe linie kryzysowe (np. 116 111 – dla dzieci i młodzieży, 800 70 2222 – dla dorosłych).

  • Pamiętaj: kryzys mija – myśl samobójcza nie musi być wyrokiem. To sygnał, że potrzebujesz pomocy.

Dlaczego warto mówić o samobójstwie?

Największym sprzymierzeńcem kryzysu samobójczego jest cisza. Lęk przed rozmową, stygmatyzacja, przekonanie „inni mają gorzej” sprawiają, że osoby w potrzebie zamykają się w swoim cierpieniu. A rozmowa może ratować życie.

Każdy z nas – niezależnie od roli – może być osobą, która poda pomocną dłoń. Nie trzeba mieć gotowych rozwiązań. Czasem wystarczy obecność, uważność i komunikat: „Nie jesteś sam, jestem tu z Tobą.”

 

Samobójstwom można zapobiegać. Kluczowe są czujność, otwartość i gotowość do rozmowy. Jeśli sam/a jesteś w kryzysie – sięgnij po pomoc. Jeśli widzisz, że ktoś bliski cierpi – bądź obok i zachęć go do kontaktu ze specjalistą. Twoja reakcja naprawdę może uratować życie.

 

Jeśli jesteś w kryzysie – nie zostawaj z tym sam/a

Jeśli myślisz o odebraniu sobie życia lub czujesz, że nie dasz rady dłużej – sięgnij po pomoc od razu:

  • zadzwoń na numer alarmowy 112 (czynny całą dobę),

  • skontaktuj się z całodobowym Centrum Wsparcia dla Osób w Kryzysie – 800 70 2222,

  • młodzież i dzieci mogą dzwonić na telefon zaufania 116 111.

Rozmowa z kimś życzliwym i profesjonalnym może być pierwszym krokiem, który ocali Twoje życie.

Nie jesteś sam/a. Twój ból ma znaczenie. Pomoc jest dostępna. 💙


Alicja Krawczyk 

psycholog >
Terapeuta SFBT

Nasi specjaliści

Aneta Styńska
Aneta Styńska
Psycholog
Psychoterapeuta
Trener żywienia
Diagnostyka
Anna Jabłońska
Anna Jabłońska
Psycholog
Seksuolog
Psycholog dziecięcy
Terapeuta środowiskowy
Alicja Krawczyk
Alicja Krawczyk
Psycholog
Doradca zawodowy
Terapeuta SFBT
Diagnostyka
Hanna Świerczewska
Hanna Świerczewska
Psycholog
Psychotraumatolog
Psychoonkolog
Psycholog dzieci i młodzieży
Terapeuta par
Terapeuta uzależnień
Łukasz Choinkowski
Łukasz Choinkowski
Terapeuta uzależnień
Barbara Wysocka
Barbara Wysocka
Psycholog
Terapeuta SFBT
Trener EEGBiofeedback
Psycholog transportu
Umów najbliższy termin

Jak kupować? Wybierz produkt odpowiedni dla Ciebie Podaj nam swoje dane Dokonaj opłaty Aktywacja następuje w ciągu 24 godzin od momentu wpłaty środków

Jeżeli potrzebujesz natychmiastowej pomocy, zadzwoń pod numer alarmowy 112 (Polska) lub udaj się do najbliższej jednostki pogotowia ratunkowego lub policji. Możesz również skorzystać z bezpłatnego kryzysowego telefonu wsparcia. Numer dla dorosłych tel. 116 123 (14:00-22:00), dla młodzieży tel. 116 111 (12:00-02:00). Nasz serwis nie jest przeznaczony dla osób znajdujących się w sytuacji zagrożenia życia.