Sensoryka a autyzm – jak nadwrażliwość i podwrażliwość wpływają na codzienne życie?

środa, 9 kwietnia 2025

 :: Konsultacje Skype online - umów najbliższy termin >


Jedną z kluczowych cech spektrum autyzmu są różnice w przetwarzaniu bodźców sensorycznych. Dla wielu osób autystycznych świat zewnętrzny może być zbyt intensywny lub przeciwnie – zbyt słaby. Te trudności z przetwarzaniem sensorycznym wpływają na codzienne funkcjonowanie i mogą powodować ogromny stres, który często pozostaje niezrozumiany przez otoczenie.

Co to jest nadwrażliwość i podwrażliwość sensoryczna?

  • Nadwrażliwość sensoryczna oznacza, że zmysły reagują zbyt silnie. Dźwięki mogą być odbierane jako bolesne, światło jako oślepiające, a dotyk – jako nieprzyjemny. Osoba nadwrażliwa unika bodźców, które dla innych są neutralne.

  • Podwrażliwość sensoryczna to sytuacja odwrotna – bodźce docierają „za słabo”, przez co osoba może potrzebować silniejszych doznań, np. mocniejszego przytulania, intensywnych zapachów, szybkiego ruchu.

Jak to wygląda w praktyce?

Przykłady nadwrażliwości:

  • Dźwięk suszarki do rąk w toalecie publicznej może wywołać ból lub panikę;

  • Światło jarzeniówek może być nie do zniesienia;

  • Niektóre tkaniny mogą sprawiać fizyczny dyskomfort;

  • Silne zapachy powodują mdłości lub ból głowy.

Przykłady podwrażliwości:

  • Brak reakcji na ból lub temperaturę;

  • Chęć intensywnego docisku ciała (np. zawijanie się w koc, przytulanie);

  • Nieustanna potrzeba ruchu (kręcenie się, podskakiwanie);

  • Poszukiwanie intensywnych smaków i zapachów.

Wpływ na życie codzienne

Zaburzenia integracji sensorycznej mają ogromny wpływ na funkcjonowanie:

  • W pracy i szkole – problemy z koncentracją, przeciążenia zmysłowe, trudność z przebywaniem w tłumie;

  • W relacjach – trudności z dotykiem, np. unikanie przytulania;

  • W codziennych czynnościach – wybredność jedzeniowa, problemy z ubieraniem się, trudności w podróżowaniu.

Dlaczego warto rozpoznać profil sensoryczny?

Zrozumienie, w jaki sposób nasze zmysły reagują na świat, pozwala lepiej o siebie zadbać. W przypadku osób w spektrum autyzmu – diagnoza i praca nad strategią radzenia sobie z bodźcami może znacząco poprawić jakość życia.

Diagnoza dorosłego może uwzględniać ocenę profilu sensorycznego i pomóc w:

  • lepszym zrozumieniu trudności,

  • zaplanowaniu środowiska bardziej przyjaznego sensorycznie,

  • budowaniu samoświadomości i akceptacji siebie.

Potrzebujesz wsparcia?

Jeśli podejrzewasz, że Twoje zmysły działają inaczej – nie ignoruj tego. To może być ważna część Twojej tożsamości.

Zapraszamy na konsultację – porozmawiajmy o tym, co czujesz.

 

 Alicja Krawczyk 

psycholog >
Terapeuta SFBT
Diagnoza spektrum autyzmu

Diagnoza ADHD

Jak kupować? Wybierz produkt odpowiedni dla Ciebie Podaj nam swoje dane Dokonaj opłaty Aktywacja następuje w ciągu 24 godzin od momentu wpłaty środków

Jeżeli potrzebujesz natychmiastowej pomocy, zadzwoń pod numer alarmowy 112 (Polska) lub udaj się do najbliższej jednostki pogotowia ratunkowego lub policji. Możesz również skorzystać z bezpłatnego kryzysowego telefonu wsparcia. Numer dla dorosłych tel. 116 123 (14:00-22:00), dla młodzieży tel. 116 111 (12:00-02:00). Nasz serwis nie jest przeznaczony dla osób znajdujących się w sytuacji zagrożenia życia.