Smutek, depresja, samobójstwo
piątek, 2 grudnia 2011
:: Problem dotyczy Ciebie? Przeczytaj o konsultacjach z psychologiem, terapii dla par lub terapii rodzinnej >
To taka straszna trwoga
Każdy z nas odczuwa czasem smutek lub przygnębienie. Jest to normalna reakcja, której powodem może być np. jakieś niepowodzenie, strata kogoś bliskiego lub nawet brzydka pogoda. Ale gdy taki stan się przedłuża, może to być zwiastun czegoś poważniejszego – depresji
Wbrew częstej opinii, depresja jest chorobą, która nie leczona może doprowadzić nawet do śmierci. Jest najczęściej występującą chorobą psychiczną i czwartym najpoważniejszym problemem zdrowotnym na świecie (WHO). Cierpi na nią około 10% populacji.
Depresja to podstępna choroba, która zazwyczaj rozwija się powoli, a nawet latami. Obraz choroby jak i przyczyny może być różny. Może pojawić się na wskutek konkretnej przyczyny zewnętrznej lub bez wyraźnego powodu.
Depresja może pojawić się również wtórnie, w przebiegu innych chorób somatycznych i zaburzeń psychicznych. Do najczęstszych chorób, mogących powodować depresję należą: schizofrenia, zaburzenia lękowe, choroby tarczycy, stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, udar mózgu, AIDS, cukrzyca, nowotwory. Praktycznie każda choroba i potencjalnie każda trudność, na jaką napotka osoba, może spowodować, że rozwinie się u niej depresja. To, co doświadczają osoby chore na depresję to ogromny ból, poczucie pustki, odrzucenia, poczucie że jest się niepotrzebnym, obojętnym i małowartościowym.
Mogą to być tak trudne to do wytrzymania stany, że zdecydowana większość, bo około 80% chorych na depresję myśli o odebraniu sobie życia. Około 50% podejmuje próbę, a 15% udaje się tego dokonać. Choroba ta, jest jedną z głównych przyczyn samobójstw na świecie.
Objawy depresji
Głównymi cechami depresji jest pogorszenie nastroju, zmniejszenie energii i aktywności oraz spadek zainteresowań. Ale może się manifestować również frustracją, izolowaniem się od otoczenia, drażliwością, brakiem zainteresowania tego, co się dzieje w otoczeniu, rozpamiętywaniem przeszłości czy pojawieniem się lęku.
Aby stwierdzić wystąpienie epizodu depresyjnego, który może stanowić pojedyncze zdarzenie lub być początkiem przewlekłej choroby, muszą występować przez co najmniej dwa tygodnie najmniej dwa z trzech poniższych objawów:
- obniżenie nastroju,
- utrata zainteresowań i anhedonia (niemożność przeżywania radości),
- mniejsza energia lub wytrzymałość na zmęczenie, oraz dwa lub więcej objawów takich jak:
- trudności w skupieniu uwagi,
- obniżenie samooceny,
- odczuwanie winy,
- czucie się bezwartościowym,
- pesymistyczne postrzeganie przyszłych wydarzeń,
- myśli bądź zachowania samobójcze lub zachowania autoagresywne,
- problemy ze snem (bezsenność lub nadmierna senność),
- zmniejszenie apetytu.
Rodzaje depresji
Najczęstszy podział rozróżnia:
- depresję endogenną – zwaną też właściwą.
Uważa się, że ten rodzaj depresji nie ma żadnej przyczyny zewnętrznej, powoduje natomiast głębokie zaburzenia zarówno funkcji psychicznych jak i fizycznych. Człowiek nie jest w stanie wykonać prostych czynności ani podjąć żadnej decyzji, zaniedbuje higienę osobistą. Jest to najtrudniejszy w leczeniu rodzaj depresji, w najcięższych przypadkach wymaga hospitalizacji.
- depresje nerwicową – inaczej zwaną dystymią.
Cechuje ją przewlekle obniżony nastrój, ale objawy są znacznie łagodniejsze niż w przypadku depresji endogennej. Osoba ma prawie stale obniżony nastrój, jest smutna, często ma poczucie beznadziejności, traci zainteresowania, ma duże problemy ze skupieniem uwagi, zebraniem myśli.
- depresję reaktywną – to choroba wywołana realną stratą (śmierć bliskiej osoby, zerwanie związku a także utrata pracy). Ten rodzaj depresji jest najczęściej bagatelizowany, ponieważ posiada wytłumaczenie obniżenia nastroju – konkretną przyczynę. Trudno jest zauważyć, kiedy jest to jeszcze prawidłowa reakcja na sytuację, a kiedy już przeszło w stan chorobowy.
- depresję sezonową – występuje zwykle cyklicznie, przybiera postać epizodów depresyjnych nawracających w określonych, stałych porach roku – zimowych lub letnich.
Objawami jest wyraźny spadek energii, smutek, poczucie beznadziejności, duża senność, drażliwość, związana z nadejściem określonej pory w roku dla osoby. Częściej spotykana jest depresja sezonowa zimowa – przypuszcza się, że jest to związane z niedostatkiem światła słonecznego.
Przyczyny depresji w pracy
Aktywność zawodowa może nieść ze sobą również negatywne skutki. W przypadku, gdy pracy jest zbyt dużo, zagrożone zostają mechanizmy radzenia sobie z wymaganiami pracy. Patologiczne skutki pracy mogą przybierać różne stopnie natężenia, począwszy od zwykłego obciążenia pracą do skrajnego przeciążenia i wypalenia zawodowego, po zaburzenia w sferze psychicznej włącznie. Problemy w pracy i niemożność poradzenia sobie z nimi mogą powodować poczucie bezsilności, utratę motywacji do pracy, a w konsekwencji depresję.
Wyczerpanie będące wynikiem nagromadzenia się różnych form zmęczenia, może przechodzić w stan przewlekły. Wszelkie objawy zmęczenia występują wówczas bardzo ostro, aż do objawów chorobowych. Obserwuje się wtedy:
- stany bezsenności,
- zaburzenia funkcji serca i układu krążenia,
- ostre obniżenie poziomu percepcji i myślenia,
- zaburzenia emocjonalne,
- zaburzenia motywacji,
- złe samopoczucie,
- dolegliwości somatyczne,
- spadek wagi ciała
- a także większą podatność na nadużywanie środków psychoaktywnych w pracy i po pracy.
Powyższe czynniki mogą wskazywać na wysoki poziom stresu, jakiego człowiek doświadcza w pracy. Utrzymujący się stan w perspektywie czasu może prowadzić do różnych zaburzeń w sferze psychicznej, co z kolei stanowi czynnik ryzyka zaburzeń depresyjnych.
Nasilenie objawów depresyjnych może być tak duże, że powoduje niezdolność do pracy. W takim przypadku lekarz podczas wizyty orzeka o udzieleniu zwolnienia lekarskiego. Niekiedy osoby chorujące na depresję nie mogą pogodzić się z taką decyzją i podejmują próbę kontynuowania aktywności zawodowej. Zwykle odbija się to niekorzystnie zarówno na ich zdrowiu, jak i na wypełnianych przez nich obowiązkach. Spadek energii, zaburzenia koncentracji, chaos myślowy, gorsza pamięć, nieefektywne organizowanie czasu – są zwykle przyczyną znacznie gorszej wydajności w pracy.
Leczenie depresji
Depresja to poważna choroba, ale którą można leczyć i którą można wyleczyć. W leczeniu, w zależności od stanu chorego, stosuje się psychoterapię połączoną z farmakologią. Takie rozwiązanie pozwala z jednej strony zapewnić opiekę lekarza – przyjmowanie leków antydepresyjnych, a z drugiej opiekę terapeuty – poprzez terapię możliwa jest zmiana negatywnych wzorców myślowych, destruktywnych zachowań, uczenie się rozwiązywania problemów i podtrzymywania motywacji do leczenia. Pozwala to osiągnąć szybsze efekty i co ważne, trwające na dłużej. Zrozumienie i wsparcie otoczenia jest jednym z ważnych czynników, powodujących szybsze dochodzenie do zdrowia u chorych.
Po kilku tygodniach od rozpoczęcia leczenia pojawia się stopniowo coraz lepsze samopoczucie, a w ślad za nim możliwość powrotu do pracy. Niektóre osoby uważają, że wyłączenie się z obowiązków zawodowych pomimo ich złego stanu, spowoduje jeszcze większe przygnębienie. Łagodne i umiarkowane stany depresyjne zwykle nie powodują niezdolności do pracy, a jedynie ograniczają jej efektywność. Leczenie depresji trwa długo, objawy nie ustępują od razu.
Dlatego ważne jest aby posiadać jak najszerszą wiedzę o tej chorobie, korzystać z ogólnie dostępnych informacji na temat depresji, aby jak najszybciej zdiagnozować chorobę i rozpocząć leczenie. Depresja jest chorobą, którą można skutecznie i trwale wyleczyć. Specjalistyczną terapią depresji zajmują się psychiatrzy i psychoterapeuci.
Pozdrawiam serdecznie
Dorota Wysokińska
psycholog
Internetowa Poradnia Psychologiczna Psychorada.pl
Fotografia: Autor Chmee2, źródło wikipedia.pl
Nasi specjaliści
Aneta Styńska
Psychoterapeuta
Trener żywienia
Diagnostyka
Anna Jabłońska
Seksuolog
Psycholog dziecięcy
Alicja Krawczyk
Doradca zawodowy
Praktyk terapii BSF
Diagnostyka
Hanna Świerczewska
Psychotraumatolog
Psychoonkolog
Łukasz Choinkowski
Barbara Wysocka
Terapeuta SFBT
