Zaburzenia lękowe a dzieciństwo – jak doświadczenia z przeszłości kształtują naszą teraźniejszość?

środa, 11 czerwca 2025

 :: Konsultacje online - umów najbliższy termin >


Lęk to nieodłączny kompan życia – czasem pomaga nam przetrwać, ostrzega przed zagrożeniem. Ale co, gdy zaczyna przejmować kontrolę, wykracza poza rozsądną granicę? Wtedy mamy do czynienia z zaburzeniami lękowymi. Często ich korzenie sięgają znacznie głębiej niż tylko tu i teraz – sięgają dzieciństwa.

Dlaczego dzieciństwo ma tak duże znaczenie?

To, jak się czuliśmy i co przeżywaliśmy w dzieciństwie, mocno wpływa na nasze wzorce reakcji emocjonalnych w dorosłości.
Wyobraź sobie: dziecko, które dorasta w świecie pełnym niepewności, krytyki, braku wsparcia czy wręcz traumatycznych doświadczeń, uczy się, że świat jest miejscem niebezpiecznym.
Lęk w takim wypadku nie jest już tylko uczuciem – staje się strategią przetrwania.

Typowe dziecięce doświadczenia, które mogą „zaprogramować” lęk

  • Niestabilne środowisko rodzinne – ciągłe kłótnie, rozwód rodziców, brak poczucia bezpieczeństwa.

  • Nadmierna kontrola lub nadopiekuńczość – dziecko nie uczy się radzić sobie z frustracją i wyzwaniami.

  • Przemoc psychiczna lub fizyczna – traumy, które zostają na całe życie.

  • Negatywne wzorce emocjonalne – rodzice, którzy sami żyją w lęku, często przenoszą go na dzieci.

Jak to się przejawia w dorosłym życiu?

Lęk, który zaczął się w dzieciństwie, może przybierać różne formy:

  • Ataki paniki

  • Nadmierne zamartwianie się (zaburzenie lękowe uogólnione)

  • Fobie społeczne czy specyficzne

  • Unikanie sytuacji wywołujących stres, co ogranicza życie

  • Problemy z relacjami, bo bliskość wiąże się z ryzykiem zranienia

Co możesz zrobić, jeśli podejrzewasz, że twoje dzieciństwo wpływa na twoje lęki?

  1. Świadomość to pierwszy krok. Rozpoznanie, że twoje reakcje lękowe mają podłoże historyczne, otwiera drzwi do zmiany.

  2. Praca terapeutyczna. Terapia (np. poznawczo-behawioralna, terapia EMDR) pomaga przepracować traumy i zmienić wzorce myślenia.

  3. Uważność i samoakceptacja. Naucz się traktować swoje lęki jak część historii, a nie wyrok na przyszłość.

  4. Praktyczne techniki radzenia sobie z lękiem – oddech, medytacja, stopniowa ekspozycja na lękowe sytuacje.

 

Zaburzenia lękowe to nie tylko „problem tu i teraz”. To często echo dzieciństwa, które wciąż daje o sobie znać. To nie twoja wina, że tak się dzieje, ale twoja odpowiedzialność, by to zmienić. Warto spojrzeć na swoje lęki z perspektywy – im więcej zrozumienia, tym łatwiej odnaleźć spokój.

 

 Alicja Krawczyk 

psycholog >
Terapeuta SFBT

Jak kupować? Wybierz produkt odpowiedni dla Ciebie Podaj nam swoje dane Dokonaj opłaty Aktywacja następuje w ciągu 24 godzin od momentu wpłaty środków

Jeżeli potrzebujesz natychmiastowej pomocy, zadzwoń pod numer alarmowy 112 (Polska) lub udaj się do najbliższej jednostki pogotowia ratunkowego lub policji. Możesz również skorzystać z bezpłatnego kryzysowego telefonu wsparcia. Numer dla dorosłych tel. 116 123 (14:00-22:00), dla młodzieży tel. 116 111 (12:00-02:00). Nasz serwis nie jest przeznaczony dla osób znajdujących się w sytuacji zagrożenia życia.